Binnen de Traditionele Chinese Geneeskunde (TCM) kennen we vijf elementen: hout, vuur, aarde, metaal en water. Aan ieder element is een tweetal organen gekoppeld. Het Aarde element, waartoe de Maag en de Milt behoren, wordt in het midden van de elementen geplaatst en hoort ook in het midden van het lichaam thuis, daar waar de Maag en Milt zich bevinden. Het is de bron van de levensenergie, Qi. Daar waar het eten binnen komt, halen de Maag en Milt, de energie uit het voedsel. Eet je dus verkeerd voedsel, dan gaat dit ten koste van je Qi. Maar wat is dan verkeerd?
- Te veel eten
Voeding is een belangrijke bron van energie en bouwstoffen. De spijsvertering kun je het beste zien als een pannetje dat langzaam op een vuurtje suddert. Te veel eten zorgt er voor dat het pannetje te vol zit, waardoor het eten niet goed verteerd wordt. De TCM raadt dan ook aan je niet te vol te eten en ook regelmatig te eten. Een bekend gezegde is:
- Eet het ontbijt als een koning
- Eet de lunch als een edelman
- Eet het diner als een bedelman
Eet jezelf niet helemaal vol, het verzadigingsgevoel dringt pas na 20 minuten helemaal tot je door. Eet zoveel mogelijk wat de natuur “van nature” te bieden heeft en dat zo min mogelijk bewerkingen heeft ondergaan.
- Te koud eten
Net zoals wij mensen actiever worden naar mate het warmer wordt, zo geldt dat ook voor je spijsvertering. Het vuurtje moet blijven sudderen en zodra je te koud eten naar binnen werkt, wordt het vuurtje geblust en zal je spijsvertering het minder goed gaan doen. Koud eten is niet alleen letterlijk koud eten en drinken rechtstreeks uit de koelkast, maar ook rauw voedsel, smoothies, tropische vruchten, ijs. Het verteren van dit voedsel kost het lichaam verteringswarmte. Hierdoor ontstaat er kou in het midden lichaam en wordt het Aarde-element verzwakt. Hierdoor verbrand je minder en word je dus dikker.
Eet eens wat vaker verse warme soepen, eet de groente en fruitsoorten die groeien in het land en klimaat waar je woont, eet geen tropische vruchten als het bij ons winter is (zij zijn namelijk gemaakt om te koelen daar waar het boven de 30 graden is), eet geen salades in de winter, roerbak of wok je groentes en kook het niet door en door gaar.
- Te zoet eten
Oftewel, te veel suiker. Suiker verzwakt het Aarde-element en dus de Qi. Hierdoor krijg je energiedips, waardoor je weer meer behoefte krijgt aan suiker. Het maakt de spijsvertering traag en lui. Suikers verhogen de hoeveelheid verzadigd vet en cholesterol in het lichaam, verminderen de hoeveelheid vitaminen en mineralen in het lichaam en verhinderen een goede werking van o.a. het afweersysteem. Het is eigenlijk nergens goed voor.
Natuurlijke suikers zoals in fruit en honing zijn beter dan geraffineerde suikers, maar let wel op de hoeveelheid per keer. In een smoothie gaan al snel meerdere stukken fruit, waardoor je ineens een grote bom aan suiker binnen krijgt. Dus pak lekker 1 stuk fruit, zit je ook gelijk een stuk voller.
Wees ook voorzichtig met geraffineerder koolhydraten, zoals witbrood, witte rijst en witte pasta. Deze producten worden door het lichaam razendsnel omgezet in suikers.
- Te veel zuivel
Wees voorzichtig met de inname van zuivelproducten zoals melk, yoghurt, kwark, toetjes, ijs en kaas. Zuivel zorgt voor de aanmaak van slijm in het lichaam. Dit slijm is door het lichaam slecht te verteren. De spijsvertering wordt er door verzwakt. Zuivelproducten zijn goed voor de groei van baby’s en jonge kinderen tot ongeveer 5 jaar. Alleen in de eerste vijf levensjaren bevat ons lichaam een enzym dat nodig is om koemelkeiwitten te kunnen verteren. Er is geen enkel zoogdier dat op volwassen leeftijd nog zuivel tot zich neemt. Waarom eten en drinken wij dan nog steeds zuivel als we volwassen zijn? Omdat er ooit gezegd is dat zuivel sterke botten geeft, echter kunnen wij de calcium in koemelk helemaal niet opnemen. Alle calcium die we nodig hebben, is te vinden in met name bladgroentes. - Te veel hitte
Het is voor onze spijsvertering goed om warm voedsel tot ons te nemen. Maar zorg dat het niet te heet wordt. Hitte in het lichaam zorgt er namelijk voor dat vloeistoffen in drogen, net als water wat verdampt in de zon. Te veel hitte in het lichaam kan uiteindelijk resulteren in bijvoorbeeld constipatie, reumatische klachten, droge ogen/huid en eczeem. Eet niet te veel hete pepers of anders pittig gekruid eten, beperk de inname van alcohol, drink maximaal twee koppen koffie per dag en stop met roken. - Te veel of te weinig vlees
Het vlees dat bij ons in de schappen van de supermarkt ligt, is lang niet altijd meer vers. Het beste kun je vlees halen bij de slager of direct bij de boer. Je weet dan ook waar het vlees vandaan komt. We hebben niet veel vlees nodig, zo’n 20-30 gram per dag. In vlees bevinden zich essentiële eiwitten die geen enkel andere product kan vervangen. Deze stoffen zorgen voor de aanmaak van bloed in ons lichaam. Te veel vlees zorgt weer voor een verhoogd cholesterol gehalte. Dus eet vlees van goede kwaliteit met respect voor het dier, maar met mate.
Nog een paar tips:
- Drink voldoende water, zonder smaakje. Zoals de bomen en planten water nodig hebben om te groeien, hebben wij dat ook. 3% van je lichaamsgewicht hoor je aan water binnen te krijgen. Thee en koffie onttrekken vocht uit het lichaam, drink daar dus niet te veel van.
- Eet dat wat de natuur te bieden heeft, eet verse producten, eet met het seizoen mee en eet dat wat er in het land waar je woont groeit.
- Wil je roerbakken of bakken? Kies dan voor kokosolie, ghee, olijfolie of notenolie.
- Eet af en toe ook vette vis, maar eet geen gekweekte vis. Deze zitten boordevol antibiotica of uitwerpselen, omdat ze gekweekt worden in overvolle bassins. Dus ga voor wilde vis zoals zalm, haring en sardientjes.
- Breng variatie aan in je voeding.
- Neem eens wat rauwe, ongezouten, ongebrande noten. Kies dan voor walnoten, amandelen of hazelnoten.
Maar het allerbelangrijkste is, dat ieder persoon uniek is en dat een voedingsadvies op maat daarbij hoort. Een gezond dieet, vrij van bewerkt voedsel, hangt af van leeftijd, lichamelijke gesteldheid, of je man of vrouw bent, je levensstijl en welke symptomen zich bij je manifesteren. Voeding en de spijsvertering vormen het centrum van onze gezondheid. Om gezond door het leven te blijven gaan, is het ook noodzakelijk om te kijken naar je voedingspatroon om zo ons lichaam en geest in balans te houden.
